መርምሩ

መእለሺ


እቲ ትማሊ ዝተኻየደ ዘተ ኣብ ምሕዝነት ከተማታት ዓድዋን ጐታን ቅድሚ ሓሙሽተ ዓመት ዝተጀመረ ክልቲኣዊ ርክብ እተን ከተማታት ንምሕያል ምዃኑ’ውን ተገሊፁ	ዝተረኸበሉ
ኲናት ዓድዋ ከም አቆፃፅራ ፈረንጂ ብ1896 ኣብ መንጎ ጣልያንን ኢትዮጵያን ዝተኻደ እንትኸውን እቲ ዝተረኽበ ዓወት ንብዙሓት ኢትዮጵያውያን ምንጪ ኩርዓትን ሓቦን እዩ	ዝተረኸበሉ
ፕሮጀክት ህንፀት መንገዲ ኣስፓልት ወርዒ-ዓድዋ ኣስታት 65 ኪሎሜትሮ ንውሓት ዘለዎ ኮይኑ ብኣስራሓይነት በዓል መዚ መንገድታት ኢትዮጵያ ዝምራሕ እዩ	ዝተረኸበሉ
"ኣፍሪቃዊ ዓወት ኣብ ዘበነ ንግስና" ብዝብል ርእሲ ዓወት ዓድዋ ዝጸሓፈ ኣሜሪካዊ ፕሮፌሰር ታሪኽ ራይሞንድ ጆናስ፡ ንስብእና ኣሉላ ኣባ ነጋ እንትገልጽ፥	ዝተረኸበሉ
ዶክተር ክንፈ ኣብርሃ ኣብ ዩኒቨርስቲ መቐለ መምህር ስነ ህዝቢ እዮም ዓወት ዓድዋ ዓወት ህዝቢ እምበር ዓወት ውልቀ ሰባት ኣይኮነን ኢሎም ይዛረቡ	ዝተረኸበሉ
ኣብ እዋን ኲናት ዓድዋ ይኹን ጣልያን ንኢትዮጵያ ኣብ ዝወረረትሉ ግዜ፡ ደገፍ ናብ ዝገበረትላ ሶቭየት ሕብረት ብዙሓት ኢትዮጵያውያን ተምሃሮ ከይዶም እዮም	ዝተረኸበሉ
ከንቲባ ሓጎስ ”ነቲ ፀገም ንምቅላል መንግስቲ ብ55 ሚልዮን ቕርሺ ካብ ዓድዋ ናብ ኣክሱም 24 ኪሎ ሜትሮ መስመር ሻምባቆ ማይ ዘርጊሑ ማይ ካብ ግድብ ዓድዋ ክሳሓብ ይገብር ኣሎ	ዝተረኸበሉ
ብተወሳኺ ኣሉላ ኣባ ነጋ ‘ኣብ ውግእ ዓድዋ ዝነበሮም ተራ፣ ኣብ ኣፍሪቃን መላእ ዓለምን፣ ምንቅስቃስ ሓርነትን ነፃነትን ንክላዓዓል ኣብነት ዝኾኑ’ ይብሎም	ዝተረኸበሉ
(ነቲ ኣብ ዓድዋ ዝተሳለጠ መድረኽ ስዒቡ ኣብ ከተማ ዓብዩ ዓዲ ዝተኻየደ መድረኽ ዘተ፣ ኣብኡ ካብ ዝተልዓሉ ሕቶታትን ዝተበፅሐ ምርድዳእን ድማ ክነስዕበልኩም ኢና)	ዝተረኸበሉ
ናይ ኤርትራ ቁጽሪ ሰሌዳ ዝሓዛ መካይን ድማ ኣብ ከተማታት መቐለ፣ ዓዲግራት፣ ዓድዋን ካልኦት ከተማታት ትግራይን ምርኣይ ንቡር ኮይኑ	ዝተረኸበሉ
ሐዚ ግን ኣብ ወርዒ ለከ፣ ዓድዋ፣ታሕታይ ማይጨው፣ ዛናን ካልኦት ከባቢታት ትግራይ ከምዝርከብ ኣይተ ብርሃነ ወሲኮም ሓቢሮም	ዝተረኸበሉ
"እቲ መጽሓፍ ሓደ ጥንኩር ጎኑ ዝረኣናዮ ቅድሚ ሕዚ ብልሙድ ኲናት ዓድዋ ብውዕል ኣዲስ ኣበባ ከምዝተዛዘመ ተገይሩ ይውሰድ ነይሩ	ዝተረኸበሉ
ነዚ ከም ኣብነት ድማ ኣብ ወረዳ ኣሕፈሮም ዝነበረ ኣመራርሓ፡ ስልጣን ካብ ኣቡኡ ወሪሱ ከመሓድር ድሕሪ ምፅናሕ፡ ናብ ገጠር ዓድዋ ከምዝተመደበ ይገልፁ	ዝተረኸበሉ
ኣብ ጎቦታት ዓድዋ ምስ ሰራዊት ኢትዮጵያ ሓያል ኵናት ዘካየደት ጣልያን ከቢድ ስዕረት ከምዝገጠማ መዛግብቲ ታሪኽ የረድኡ	ዝተረኸበሉ
ክብሉ ድማ፡ መናእሰይ እዚ ዘመን ንኽልተ ሰሙን ዝጸንሕ ናይ እግሪ ጉዕዞ ንምግባር ካብ መቐለ ናብ እንዳባ ገሪማ (ዓድዋ) ትማሊ ተበጊሶም ኣለው	ዝተረኸበሉ

መእለሺ

ተመዝገብ/ቢ